Unknown

همانطور که ممکن است بدانید، یکی از مشکلات مردم پس از سانحه این است که افراد ، نگران حال دیگر اعضای خانواده و بستگان خویشند؛ مثلاْ در بم بعد از اینکه کشته ها را از زیر آوار بیرون می آوردند، بلافاصله آنها را خاک می کردند؛ بدون اینکه اعضای خانواده شان آنها را ببینند یا حتی از اینکه بستگانشان مرده اند، اطلاع داشته باشند و این استرس زیادی را به آنها وارد میکرد.چقدر خوب است که سیستمهای اطلاع رسانی در سوانح، برای اعلام اسامی کشته شدگان  یا اطلاع رسانی در مورد محلی که هر یک از مجروحان به آنجا منتقل شده اند، وجود داشته باشد تا حداقل مردم در این شرایط ، نگران اعضای خانواده شان نباشند.کافی است از طریق رادیو اسامی اعلام شود و همچنین اطلاع رسانی های دیگری هم صورت بگیرد؛ البته در بم تا حدودی این اطلاع رسانی وجود داشت.

برنامه ریزی برای مدیریت بحران می تواند حتی در سطح یک خانواده هم انجام شود، به عنوان مثال فرض کنید در یک خانواده مادر خانواده در آشپزخانه است، پدر در محل کارش، یکی از بچه ها به مدرسه رفته و آن یکی هم به دانشگاه، اعضای این خانواده در شرایط عادی هم حداقل حدود ۲ ساعت طول می کشد تا خود را به هم برسانند(مثلاً در شهری مانند تهران) ، چه برسد به هنگام حادثه که دیگر ترافیک به دلیل فعالیتهای امداد و نجات و... بیشتر هم می شود؛ پس از قبل از وقوع سانحه ، بهتر است اعضای خانواده محل مشخصی (مثلاْ پارک سر کوچه) را به عنوان محل قرار و ملاقات با دیگر اعضای خانواده ،پس از سانحه، در نظر بگیرند تا دیگر لازم نباشد هر کدام به سراغ دیگری برود یا نگران حال هم باشند

Unknown

 چند روز پیش یکی از اعضای پژوهشکده سوانح طبیعی ، به دانشکده ما آمده بودند ؛ آنچه که می خواهم بنویسم، با استفاده از چیزهایی است که آقای دکتر سر کلاس توضیح داده اند:

بحران به شرایطی گفته می شود که سبب شود ساختار و شرایط جامعه را از حالت عادی و روزمره خارج کند و پاسخی هم که لازم است به آن بدهیم، غیر از شرایط معمولی و روزمره باشد؛ البته تعریف بحران ، نسبی است؛ زیرا مثلاْ اگر یک نفر به دلیلی به بیمارستان منتقل شود، این برای بیمارستان بحران تلقی نمی شود، اما برای خانواده بیمار می تواند یک بحران باشد، زیرا چیزی غیر از شرایط عادی و روزمره آن خانواده است.

مدیریت بحران تعاریف متعددی دارد ، اما جامعترین تعریف برای بحران می تواند این باشد:

مدیریت بحران یعنی سیستم جامعی که بتواند با در نظر گرفتن تمامی حوادث ، تمامی سطوح بحران و تمامی مراحل بحران، با شناخت مخاطرات و ارزیابی ریسک، و نیز منابع موجود ، از زمان پیش از حادثه به گونه ای برنامه ریزی کند که در هنگام وقوع حادثه بتوان منابع موجود را با مخاطره موازنه نمود.

احتمالاْ بدانید که بازسازس فقط ساخت و ساز فیزیکی ساختمانها نیست، بلکه علاوه بر ساخت و ساز فیزیکی ،بازسازی شامل ساماندهی و بازتوانی نیز هست....

 

وقت ندارم

در این ۵ دقیقه ای که تا شروع کلاس مانده ، می خواهم از تفاوتهای زلزله لرستان با زلزله بم حرف بزنم(البته استادمان ساعتی پیش اشاره کرده اند):

- زلزله لرستان در فصل بهار روی داد و این سبب جلو افتادن فعالیتهای اسکان و بازسازی شد ؛ به طوری که می توان به جای صرف وقت و هزینه در اسکان موقت، این وقت و هزینه را برای اسکان دائم و بازسازی استفاده کرد و به این ترتیب دوران اسکان موقت کوتاه می شود؛ اما زلزله بم در فصل زمستان رخ داد که مشکلات خاص خود را داشت.

- در زلزله لرستان ، شدت لرزه اول ، کمتر از پس لرزه ها بود و این سبب شد تا مردم فرصت بیرون رفتن از ساختمانها را داشته باشند و در لرزه های بعدی، خانه ها خراب شدند؛ بنابراین تعداد کشته ها در مقایسه با خانه های تخریب شده خیلی کمتر بود و این نکته مثبتی از لحاظ روحیه مردم است؛ اما در بم که لرزه اول شدیدتر بود، تعداد کشته ها بسیار زیاد شد و مردم تا ماه ها روحیه مشارکت در بازسازی خانه هایشان را نداشتند.

به علاوه  مردم لرستان برای بازسازی  خیلی قوی و زرنگ هستند و خود ابتکارات جالبی در اسکان موقت داشتند.

روانشناسی آسیب دیدگان

یکی از درسهایی که بچه های رشته سوانح طبیعی می خوانند، روانشناسی آسیب دیدگان است؛ ارتباط این درس به بحث سوانح را می توان اینطور توضیح داد که بعد از زلزله ، مردم از لحاظ روانی دچار آسیب هایی می شوند که این آسیب ها ممکن است کوتاه مدت بوده، و اگر به آن بی توجهی شود، میتوانند تا مدتها باقی بمانند.

همایش

چند روز پیش به سفارش استادمان در همایش زلزله، ایمنی و بهداشت روان که در دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد واحد تهران شمال تشکیل شده بود‌ شرکت کردیم. خیلی عالی بود. بسیاری از استاد های برجسته و از جمله استاد ماَ سخنرانی داشتند. این همایش از ساعت ۹ صبح تا حدود ۶ بعد از ظهر(تا آنجایی که من اطلاع دارم) طول کشید. 

سوانح طبیعی

یکی دیگر از دروس رشته مهندسی مدیریت در سوانح طبیعی اسکان موقت و درس دیگر در ارتباط با آن بازسازی مناطق آسیب دیده است.

طبق گفته های استاد ‘ بازسازی با خانه سازی خیلی فرق دارد؛ مردم پس از سانحه‘ بی خانمان می شوند نه فقط بی خانه؛به این معنی که می توان گفت بازسازی روانی مردم ‘ بازسازی اجتماعی ‘ اقتصادی و ... بسیار مهم تر از بازسازی فیزیکی و کالبدی ساختمانها هستند. در حالی که در سوانحی که در گذشته در کشور داشتیم ‘ و از جمله در زلزله بم ‘ به این بخشها خیلی کم توجه شده است.

توجه به اینه نکته ضروری است که اگر مردمی که تحت تأثیر سانحه قرار گرفته اند‘ از نظر روانی بازسازی شوند و نشاط و روحیه قبلی خود را به دست بیاورند‘ رسیدگی به دیگر بازسازی ها هم با مشارکت خود مردم امکان پذیر می شود؛ اما در غیر این صورت حتی اگر  این  فردی را که در معرض سانحه قرار گرفته است را در کاخی هم اسکان دهیم ‘ انگیزه ای برای ادامه زندگی فردی و اجتماعی نخواهد داشت.

 

 

سوانح طبیعی

 قصد دارم طی چند جلسه به محتوای بعضی از درس های رشته سوانح طبیعی اشاره کنم.

یکی از دروس این رشته  تحلیل خسارت و روشهای کاهش آن است. در این بحث باتوجه به آمار جمعیت ( از نظر گروه سنی وشغل افراد و میزان درآمد و حتی نژاد) ، نوع ساختمانها و کاربریهای آنها و زمان وقوع زلزله(که در چه وقتی از روز باشد) و...که همه این آمار را باید برحسب درصد داشته باشیم ، با استفاده از یک سری روابط و فرمول ها می توان میزان خرابی های سازه ای و غیر سازه ای ، در صد مجروحین و کشته شده ها و مقدار نخاله ای که ایجاد می شود را به دست آورد.همچنین می توان تخمین زد که مثلاْ چقدر از تصفیه خانه ها خراب می شود و چند در صد  در طول چه مدتی احیاء می شود؛ و این کار چقدر انرژی لازم دارد ویا اینکه مثلاْ آتش سوزی ایجاد شده پس از زلزله  بعد از چه مدت به پیک خود میرسد ویا چند کیلومتر از گسل ممکن است گسیخته شود و... .

برای این کار از دو روش استفاده می شود که یکی روش احتمالی و دیگری روش تعینی است.... 

سوانح طبیعی

همانطور که قبلاً هم گفتم رشته مهندسی مدیریت در سوانح طبیعی دو سال است که در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران دانشجو می پذیرد. به دلیل سانحه خیز بودن کشور ایران  ایجاد چنین رشته هایی در دانشگاه های کشور ضروری

می باشد.

 

دانش آموختگان این رشته می توانند نقش مهمی را در مدیریت مسائل و فعالیتهای قبل از بحران ‘ هنگام وقوع بحران و پس از بحران ایفا کنند؛ زیرابرای ایجاد هماهنگی  در فعالیتهای امدادی و مقابله و پیشگیری و... یک مدیریت جامع لازم است که متخصصان خاص خود را می طلبد. همانطور که در سوانحی که در گذشته تجربه شد‘ نمونه های فراوانی از بینظمی و عدم هماهنگی در کمک رسانی ها و اجرای برنامه ها را داشتیم ؛ چه بسیار کمک ها که مدتها در انبار ها می ماند و کمی آنطرف تر ‘ چه بسیار مردم سانحه دیده ای که از فقدان این کمک ها در وضعیت نابسامانی به سر می بردند.اینها همه ناشی از عدم برنامه های از پیش تعیین شده برای مواقع اضطرار و بحران است که مدیر بحران را در هنگام وقوع سانحه ‘ با مشکل مواجه می کند.

از آنجایی که حتی مشابه ترین سوانح طبیعی نیز با هم بسیار متفاوتند‘ مدیریت آنها و نحوه برخورد با این حوادث هم متفاوت است. پس لازم است یک مدیریت جامع و از پیش تعیین شده توسط سازمان مدیریت بحران در کشور داشته باشیم تا هنگام وقوع سوانح مختلف و پیچیده شدن کارها‘ إن شاء ا... مشکل خاصی دراین موارد نداشته باشیم.

سوانح طبیعی

رشته مهندسی مدیریت در سوانح طبیعی دو سال است که در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران دانشجو می پذیرد. به دلیل سانحه خیز بودن کشور ایران  ایجاد چنین رشته هایی در دانشگاه های کشور ضروری می باشد.

دانش آموختگان این رشته می توانند نقش مهمی را در مدیریت مسائل و فعالیتهای قبل از بحران ‘ هنگام وقوع بحران و پس از بحران ایفا کنند؛ زیرابرای ایجاد هماهنگی  در فعالیتهای امدادی و مقابله و پیشگیری و... یک مدیریت جامع لازم است که متخصصان خاص خود را می طلبد. همانطور که در سوانحی که در گذشته تجربه شد‘ نمونه های فراوانی از بینظمی و عدم هماهنگی در کمک رسانی ها و اجرای برنامه ها را داشتیم ؛ چه بسیار کمک ها که مدتها در انبار ها می ماند و کمی آنطرف تر ‘ چه بسیار مردم سانحه دیده ای که از فقدان این کمک ها در وضعیت نابسامانی به سر می بردند.اینها همه ناشی از عدم برنامه های از پیش تعیین شده برای مواقع اضطرار و بحران است که مدیر بحران را در هنگام وقوع سانحه ‘ با مشکل مواجه می کند.

از آنجایی که حتی مشابه ترین سوانح طبیعی نیز با هم بسیار متفاوتند‘ مدیریت آنها و نحوه برخورد با این حوادث هم متفاوت است. پس لازم است یک مدیریت جامع و از پیش تعیین شده توسط سازمان مدیریت بحران در کشور داشته باشیم تا هنگام وقوع سوانح مختلف و پیچیده شدن کارها‘ إن شاء ا... مشکل خاصی دراین موارد نداشته باشیم.

Unknown

(مهندسی) مدیریت در سوانح طبیعی نام رشته ای است که به تازگی در ایران (دانشگاه تهران) تأسیس شده است . با توجه به اینکه ایران کشوری سانحه خیز است لزوم ایجاد چنین رشته ای در دانشگاه های کشور کاملا بدیهی است.